ਬਿਊਰੋ, ਪ੍ਰਾਈਮ ਪੋਸਟ ਪੰਜਾਬ
ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਦਰਅਸਲ, ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬਾਕੀ ਹਨ।
ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੌਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਭਗ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਦਸਤਖਤ ਹੀ ਬਾਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੌਦਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ, ਲਿਥੀਅਮ, ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਤੱਤ ਸਮੇਤ ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੰਡਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਖਣਿਜ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਹਨ?
ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਲ ਕਿਹੜੇ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਹਨ ?
1. ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੰਡਾਰ
ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 5% ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 19 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 5 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੰਗ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
2. ਯੂਰਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ
ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਲ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕੁੱਲ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਹਰੀ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
3. ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਤਾਕਤ
ਰੂਸੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਯੂਕਰੇਨ ਨੇ ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਦਾ 7% ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਇੱਕ ਹਲਕਾ ਪਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਧਾਤ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਫੌਜੀ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
4. ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਭੰਡਾਰ
ਯੂਕਰੇਨ ਵੀ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਹ 17 ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ, ਵਿੰਡ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰੂਸ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।
ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ
ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਮੰਤਰੀ ਯੂਲੀਆ ਸਵੀਰਿਡੇਨਕੋ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰੂਸ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 350 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਖਣਿਜ ਹਨ।
ਕੈਨੇਡਾ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ 2022 ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀਆਂ ਕੋਲੇ ਦੀਆਂ ਖਾਣਾਂ ਦਾ 63% ਹਿੱਸਾ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰੂਸ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਸੀਜ਼ੀਅਮ, ਟੈਂਟਲਮ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਖਣਿਜਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦੌੜ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਗ੍ਰੈਫਾਈਟ, ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਅੱਜ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਨੀਂਹ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਉਹ ਹਰੀ ਊਰਜਾ, ਰੱਖਿਆ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਇਹ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਯੂਕਰੇਨ ਸਥਿਤ ਮਾਈਨਿੰਗ ਸਲਾਹਕਾਰ ਫਰਮ, ਜਿਓਲੋਜੀਕਲ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਸੀਈਓ ਇਰੀਨਾ ਸੁਪਰੂਨ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਇਹ ਖਣਿਜ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਜਾਂ ਇਹ ਬਣਾਉਣੇ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਖਾਸ ਨਜ਼ਰ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੈਸਾ, ਸਗੋਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।”
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਕਾਰ ਖਣਿਜਾਂ ‘ਤੇ ਸੌਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਜੇਕਰ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਣਿਜਾਂ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਫਾਇਦਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਰੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਵੱਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ ਦੀ ਮੰਗ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦੁਰਲੱਭ ਧਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਫੌਜੀ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ, ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
