ਬਿਊਰੋ, ਪ੍ਰਾਈਮ ਪੋਸਟ ਪੰਜਾਬ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 14 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 86.8 ਫੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੌਜੁਆਨ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਦਾਖਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਿਊਮੈਨਟੀਜ਼ ਕੋਰਸਾਂ ’ਚ ਦਾਖਲ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਥਿਤੀ ਰੀਪੋਰਟ (ਏ.ਐਸ.ਈ.ਆਰ.) ’ਚ ਦਿਤੀ ਗਈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 14-18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ 25 ਫੀ ਸਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਪਣੀਆਂ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪਾਠ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ।
ਗਣਿਤ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰੀਪੋਰਟ ’ਚ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲਗਭਗ 85 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਬੱਚੇ ਇਕ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਲੰਬਾਈ ਮਾਪ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ 0 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਥਾਂ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅਨੁਪਾਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟ ਕੇ 39 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਲਗਭਗ 50 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਨੌਜੁਆਨ ਹੋਰ ਆਮ ਗਣਨਾਵਾਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨਾ, ਭਾਰ ਜੋੜਨਾ ਅਤੇ ਯੂਨਿਟਰੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ।
ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘‘ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਵੰਡ (3 ਅੰਕਾਂ ਤੋਂ 1 ਅੰਕ) ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। 14-18 ਸਾਲ ਦੇ ਸਿਰਫ 43.3 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਬੱਚੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੁਨਰ ਸਿਖਣ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ’ਚ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।’’ ਰੀਪੋਰਟ ’ਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ’ਚ ਦਾਖਲੇ ’ਚ ਘੱਟ ਲਿੰਗ ਫ਼ਰਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮਰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫ਼ਰਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ‘‘ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਦੇ ਦਾਖ਼ਲ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 3.9 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਤੇ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 32.6 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਦਾਖ਼ਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ।’’
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 6 ਤੋਂ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖ਼ਲੇ ਦਾ ਪੱਧਰ 2010 ’ਚ 96.6 ਫੀ ਸਦੀ, 2014 ’ਚ 96.7 ਫੀ ਸਦੀ ਅਤੇ 2018 ’ਚ 97.2 ਫੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2022 ’ਚ 98.4 ਫੀ ਸਦੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਰੀਪੋਰਟ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 11ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ 55 ਫੀ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਹਿਊਮੈਨਟੀਜ਼ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਕਾਮਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਇਸ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸਾਇੰਸ, ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਗਣਿਤ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਡਰ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ’ਚ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ 5.6 ਫ਼ੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸਬੰਧਤ ਕੋਰਸਾਂ ’ਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2005 ’ਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ‘ਬੁਨਿਆਦੀ’ ਏ.ਐਸ.ਈ.ਆਰ. ਸਰਵੇਖਣ 2014 ਤਕ ਸਾਲਾਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2016 ’ਚ ਇਕ ਬਦਲਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਚੱਕਰ ’ਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਸੀ। ‘ਬੁਨਿਆਦੀ’ ਏ.ਐਸ.ਈ.ਆਰ. ਤਿੰਨ ਤੋਂ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੀ-ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ’ਚ ਦਾਖਲੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੰਜ ਤੋਂ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
